ItaliëValsugana: rondje langs de boeren op hoogvlakte Vezzena

Tekst en beeld: Sytske Maaijen

Bergboerderijen op Altopiano Vezzena

We rijden bergop, weg van de meren, richting Altopiano Vezzena oftewel de hoogvlakte Vezzena (1500 m). De auto parkeren we bij Malga Palù (1393 m) een echte bergboerderij waar de kat ons direct begroet, de varkens zich laten horen en de geur van het boerenbedrijf de neus prikkelt. Bij de ingang toont Patricia ons een kaart waarop alle bergboerderijen, 13 in totaal, op de hoogvlakte te zien zijn. Niet alle malga’s zijn operationeel, maar bij diverse wordt er smaakvolle kaas gemaakt van de melk van het vee dat ’s zomers op de bergweiden verblijft. Langs deze boerderijen zijn wandelroutes uitgezet. Van eenvoudig, zelfs met een wandelwagen, tot pittig zoals naar de top van Cima Vezzena (1908 m).

Uitzicht op de meren Levico en Caldonazzo

Wij gaan een deel van de groene route lopen, in totaal 5 kilometer met circa 100 meter hoogteverschil. Een breed onverhard pad slingert tussen de weides door waar koeien grazen en daarna wandelen we een stuk door een verfrissend bos. De bewegwijzering is duidelijk en Paolo Lorenzini, de boer, heeft ons geadviseerd zeker naar het mooie uitkijkpunt te gaan. Het is inderdaad prachtig om tussen de bomen door ineens het diepblauwe water van de meren van Levico en Caldonazzo te zien. Als je goed kijkt, zie je aan de horizon zelfs de Brenta Dolomieten.

Ruïnes van Fort Busa Verle en Spitz Vezzena

We wandelen verder, spelen met de hond terwijl Patricia vertelt over de frontlinie uit de Eerste Wereldoorlog. Op deze hoogvlakte zijn er diverse forten, dan wel overblijfselen, terug te zien zoals Forte Busa Verle en boven bij de top de resten van het Fort Spitz Vezzena. Met het uitzicht over de hele vallei en hoogvlakte was dit een strategische observatiepost. Voor het fort is een hangend terras gebouwd, vanaf waar je beiden meren, Valsugana, het Lagoraigebergte en de Dolomieten kunt bewonderen.

Smullen van de tagliere

Ondertussen zijn we terug bij de bergboerderij en Paolo roept dat hij wat lekkers voor ons klaarmaakt. Mijn dochters Grete en Noora hebben honger en vallen de tagliere (borrelplank) aan. We proeven van de diverse Vezzena kazen van jong tot oud, pittig tot romig van smaak. Ernaast ligt onder andere hartige salami, rauwe ham en groenten op olie. Met een glaasje wijn genieten we van deze smakelijke pauze en neem ik tussendoor een kijkje in de kaasmakerij. In het winkeltje zie ik veel mensen die kaas kopen.

Sissi en Franz Josef

Een familie praat ondertussen geanimeerd over ‘hun koe’ die ze zo op de weide gaan begroeten. In Valsugana kun je deelnemen aan het project Adotta una mucca, waarbij je bij één van de deelnemende bergboerderijen een koe uitzoekt, waarvan je na betaling van €65,- (tarief 2022) de identiteitskaart en je adoptiedocument ontvangt. Vervolgens kun je in de zomer ‘jouw’ koe een bezoek brengen en ontvang je bij de bergboerderij kaas en andere zuivelproducten naar keuze ter waarde van € 50,-. De overige € 15,- gaan naar een goed doel in de regio. En ja hoor, niet veel later zie ik het gezin wandelen over de weide richting de grazende koeien, nadat boer Paolo ze heeft uitgelegd waar Sissi ongeveer moet lopen. Er is niet voor niets een koe op deze hoogvlakte die Sissi heet; het verhaal gaat dat keizer Franz Josef stapelgek op de Vezzenakaas was en er steeds een voorraadje van liet aanleggen. Wij besluiten onze dag met een rondje langs de geiten, kippen, varkens en kalfjes en danken Paolo voor zijn gastvrijheid en de heerlijke kaas.