Herfst en festiviteiten in Valsugana Lagorai

Ezels op een berg in Noord-Italië Valsugana

Druiven, appels en veel meer…

Wijnproeverijen en wandelingen langs wijngaarden volgen elkaar in een rap tempo op in de valleien van Trentino. In Pergine Valsugana vinden er daarentegen het kleurrijk pompoen feest plaats en in Bieno het feest van ‘radicchio’ (rode sla). Trentino is ook rijk aan appels en wie al eens in Valsugana Lagorai is geweest, zal zich de vele appelgaarden nabij de meren en langs het fietspad herinneren. Gala, Fuji, de Golden en Red Delicious zijn een paar namen van de appelrassen die hier worden geteeld. Fiets je verder richting Borgo Valsugana dan ligt er links op de helling het fraaie thermale plaatsje Roncegno en daar staan honderden kastanjebomen aan de zonnige zijde van het dal. Het laatste weekend van oktober staat volledig in het teken van deze vrucht en ik was erbij.

Kastanjebomen in het zonnetje

Op een frisse maar zonnige zaterdagochtend wandel ik Roncegno binnen en lopen er al talrijke mensen druk heen en weer. Kraampjes worden opgebouwd, kratten vol kastanjes worden geleverd en het vuur wordt opgestookt om ze te poffen. Een berggids, geoloog, paar boswachters en medewerkster van de gemeente staan klaar om een bont gezelschap van geïnteresseerden over de hellingen boven het dorp, langs oude boerderijen en soms nog veel oudere bomen, te leiden. Er staan nog meer dan 50 boerderijen en de eerste bewoners kwamen rond 1000 n.C. naar deze streek en begonnen het land te bewerken ‘roncare’ en bouwden de eerste boerderijen van het huidige Roncegno. Ze kozen voor de helling waar het zonnetje ’s morgens al vroeg haar stralen op laat vallen zodat de sneeuw in het voorjaar eerder smelt en gewassen beter groeien. De combinatie van deze ligging, de hoogte tussen de 400-800 meter en de bodem, vulkanisch, bleek bovendien ideaal voor kastanjebomen. De geoogste kastanjes waren vervolgens van groot belang om de winter door te komen. Immers deze vruchten zijn voedzaam, geschikt om lang te bewaren en er kan meel van worden gemaakt.

Leuke markten in Valsugana TrentinoNoord-Italië

Boeren en mijnwerkers

Terwijl we boven het dorp komen, wordt het uitzicht over de vallei steeds mooier en wandelen we langs de eerste ‘masi’ (boerderijen) van weleer en de enorme kastanje bomen. Onder onze voeten rollen de stekelige schillen van de kastanjes en kunnen we het niet laten om ze te verzamelen. Eén van de boswachters vertelt dat de meeste bomen tussen de 150 en 300 jaar oud zijn maar dat er zelfs een boom van 700 jaar staat. De geoloog vertelt dat het langgerekte Lagoraigebergte vulkanisch is en dat het zuur in de grond een perfecte voedingsbodem vormt. Aan de andere zijde van het dal is de aarde veel kalkrijker onder invloed van de Brenta Dolomieten waarvan we de contouren in het westen kunnen bewonderen. Tevens is het ijzer- en arseenhoudende bronwater dat vanaf Monte Tesobbo komt van groot belang voor deze streek. Dat de aarde hier rijk aan mineralen is, wist ook de Bisschop van Trento die ervoor zorgde dat rond 1500, vanuit Beieren en Zuid-Tirol, mijnwerkers naar deze streek werden gehaald om o.a. zilver en koper te delven. Er was hout nodig voor het bouwen van de mijnschachten en rails waardoor het landschap verder veranderde. De mijnwerkers en lokale bewoners van Roncegno maakten weinig tot geen contact met elkaar in tegenstelling tot in Valle dei Mocheni. Hier werd de onbekende ondergrondse wereld als iets beangstigends gezien en inmiddels zijn de mijnen halverwege de 20ste eeuw gesloten.

Wandelen door kastanjebossen in Noord-Italië

Welke zijn het allerlekkerste?

We wandelen verder, steeds hoger via pittoreske steegjes waar een lokale bewoonster ons vriendelijk groet en wordt er ons verteld dat er in de boerderijen zoveel bewoners waren dat er zelfs een lokale school was met zo’n 70 kinderen. Bij het inmiddels leegstaande schoolgebouw aangekomen worden we opgewacht met ‘vin brulé’ (glühwijn) en gepofte kastanjes.

Er zijn in Trentino zo’n 6 gebieden waar kastanjebomen groeien en er wordt nog altijd onderzoek gedaan naar de diverse boomsoorten. Uiteraard zijn er vele meningen over de smaak van kastanjes uit het ene of andere gebied, wij vinden deze in elk geval heerlijk.